ΚΙΑΤΟ ΠΛΗΜΜΥΡΕΣ 2018
‘Αρθρο του Χρήστου Κελάρη
Κάποιοι φίλοι μου ζήτησαν το κείμενο για τις πλημμύρες που δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα ΠΟΛΙΤΕΙΑ Σικυωνίων αρ. φ. 139 Οκτώβριος 2018 που δεν το βρίσκουν… αλλά παραμένει επίκαιρο.
ΚΙΑΤΟ ΠΛΗΜΜΥΡΕΣ 2018
Επιθυμία μου είναι με αυτό το κείμενο να συμβάλλω με τη γνώμη μου στην κατανόηση του φαινομένου της πλημμύρας που έπληξε την περιοχή μας στις 29 Σεπτεμβρίου. Το φαινόμενο δεν ήταν μεμονωμένο αλλά προήλθε από τον Μεσογειακό κυκλώνα ΄΄Ζορμπάς ‘’ που έπληξε την περιοχή μας, ευτυχώς μόνο με καταιγίδα το Σάββατο 29/9 για δέκα περίπου ώρες( 9 πμ. έως 7 μμ.).
Κυκλώνα για τον οποίο είχαμε ενημερωθεί μέρες πριν και τον αναμέναμε παρακολουθώντας την πορεία του από τις τηλεοράσεις και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Το ύψος της βροχής στο κρίσιμο διάστημα έχει εκτιμηθεί για την περιοχή μας στα 180 χιλιοστά περίπου με μέγιστη βροχόπτωση στις 5,00 μμ με ύψος 140 χιλιοστά ανά ώρα περίπου . Πρόκειται δηλαδή για ένα έντονο φαινόμενο που παρατηρείται στην περιοχή μας σε βάθος χρόνου κάθε δεκαετία περίπου με πιο πρόσφατες τις πλημμύρες του Ιανουαρίου 1997 και του Δεκεμβρίου 2013. Το ύψος της βροχής και η περιοχή της βροχόπτωσης εκτιμώ ότι μπορούν να συγκριθούν με αυτά του Ιανουαρίου 1997.
Αυτό που αλλάζει δραματικά είναι όμως η ένταση της βροχής την κρίσιμη ώρα (5,00 μμ.) και τα καταστροφικά αποτελέσματα της πλημμύρας. Θα θυμούνται οι μεγαλύτεροι σε ηλικία, τον Ασωπό , τον Ελισσώνα , τον Κύριλλο ή τον Σιελίανδρο πολλές φορές να κατεβάσουν μεγάλες ποσότητες νερού για μέρες χωρίς όμως να δημιουργούνται σοβαρές ζημιές και τώρα βλέπουμε να υπερχειλίζουν τα ποτάμια και σε λίγες ώρες να μην υπάρχει καθόλου ροή. Ενδιαφέρον έχει και η περίοδος που παρατηρείται το φαινόμενο (παλαιότερα ήταν πάντα τον Χειμώνα και τώρα στην αρχή του Φθινοπώρου) ίσως είναι ένα από τα στοιχεία αυτού που ονομάζουμε κλιματική αλλαγή.
Επισημαίνω ότι τα φαινόμενα της υπερχείλισης των Ποταμών (που δημιούργησαν πρόβλημα στον Αστικό ιστό) είναι στα σημεία συμβολής τους με την Νέα Σιδηροδρομική γραμμή , την Παλαιά Σιδηροδρομική γραμμή και τις Δημοτικές οδούς, Δ. Mπόμπολα (Παλιά Φιλαρμονική) , Π.Τσαλδάρη , Δερβενακίων και Ποσειδώνος (Παραλιακή).
Το έντονο φυσικό φαινόμενο έγινε καταστροφικό για τους παρακάτω λόγους:
1.Οι εγκληματικές αστοχίες στα έργα της ΕΡΓΟΣΕ.
Οι Δύο γέφυρες στα Ποτάμια (Ελισσώνας , Κύριλλος ) είναι μεν μεγάλης διατομής αλλά έχουν χαμηλό ύψος με αποτέλεσμα να μειωθεί δραματικά η διατομή με το μπάζωμα από τα φερτά υλικά και να υπερχειλίσουν.
Τα απίθανα έργα για παρά φύσιν μεταφορά ομβρίων που είναι αδύνατο να λειτουργήσουν (η περιοχή του σταθμού και η γέφυρα του Πασίου είναι μνημείο αστοχίας). Με κάθε σοβαρή βροχόπτωση η κάτω διάβαση προς το ΠΑΣΙΟ θα πλημμυρίζει. Τα όμβρια δυτικά του Σιδηροδρομικού σταθμού οδηγούνται με ανοικτό κιβωτοειδή οχετό πολύ δυτικότερα στον Σιελίανδρο που τον επιβάρυναν δραματικά..
Δεν προκρίθηκαν λύσεις για παροχέτευση με κάθετους κλειστούς αγωγούς απευθείας στη θάλασσα , ούτε η δημιουργία δεξαμενών συλλογής ομβρίων και εμπλουτισμού του υδροφόρου ορίζοντα.
2.Οι αντίστοιχα εγκληματικές αστοχίες στα έργα της ΠΑΘΕ που επιβάρυναν επιπλέον την άσχημη κατάσταση που είχε δημιουργηθεί από τα έργα της ΕΡΓΟΣΕ.
Σε όλο το μήκος της ΠΑΘΕ θα συναντήσουμε μπαζωμένους οχετούς με φερτά υλικά από τα πρανή του δρόμου, διαβρωμένα πρανή αφού δεν έγινε η αναγκαία συμπύκνωση – σταθεροποίηση (λόγω πίεσης χρόνου για παράδοση του έργου).
Είμαι σε θέση να γνωρίζω ότι δεν υπήρχε πλήρης αντιπλημμυρική μελέτη για τα έργα της ΠΑΘΕ και πολλές παρεμβάσεις γινόντουσαν «βλέποντας και κάνοντας».
Είναι απίθανο πως με ένα έργο εκατοντάδων μέτρων υπόγειου σωληνωτού αγωγού που δεν λειτουργεί , προσπαθούν τα νερά από την γέφυρα (κάτω διάβαση στη θέση Γουργιώτη στο Μούλκι) να τα οδηγήσουν Νότια της ΕΡΓΟΣΕ και από εκεί στον Κύριλλο. Να σημειωθεί ότι ο Ελισσώνας βρίσκεται σε ελάχιστη απόσταση από αυτό το σημείο. Για την ορθή αντιμετώπιση προβλημάτων ήταν αναγκαίες απαλλοτριώσεις υπήρχε όμως πολιτική ό,τι μπορούμε κάνουμε χωρίς νέες απαλλοτριώσεις , παρόλο που υπήρχε δυνατότητα να γίνουν.
Στον Σιελίανδρο Νότια της ΠΑΘΕ έγινε απαράδεκτη εκτροπή της κοίτης σχηματίζοντας τέτοια γωνία με την γέφυρα που είχε αποτέλεσμα να καταστραφεί ο εγκιβωτισμός της κοίτης με συρματοκιβώτια.
Θα δούμε αγωγούς που οδηγούν τα ύδατα στο πουθενά !. Μια πλήρης και λεπτομερής καταγραφή θα αναδείξει πλήθος αστοχιών στα έργα της ΠΑΘΕ.
3. Η υπερβολική παροχέτευση ορμητικών Υδάτων στον Κύριλλο Ποταμό που δεν φαίνεται στους υπολογισμούς της λεκάνης απορροής και εξηγούν το γεγονός πως ενώ ο Κύριλλος σε σχέση με τον Ελισσώνα έχει μικρότερο μήκος (2/3), μικρότερο εμβαδόν (40%), μικρότερη υψομετρική διαφορά (60%) με ίδια ποσότητα βροχής παρουσιάζει μεγαλύτερες ζημιές.
Ο δρόμος ΚΙΑΤΟ –ΣΟΥΛΙ που με επιφάνεια εμβαδού 100000,00 τ.μ. με μέση κλίση 6 % παροχετεύει ορμητικά τα όμβρια σε ποσοστό πάνω από 80% στον Κύριλλο αλλοιώνοντας τα χαρακτηριστικά της λεκάνης απορροής.
Ο δρόμος ΠΑΣΙΟ – ΜΕΓΑΛΟΣ ΒΑΛΤΟΣ έχει επιβαρύνει υπερβολικά την παροχέτευση ομβρίων στο ρέμα της « Βρωμόβρυσης» που έπληξε τα Βαλτσέικα και οδηγείται μέσω !! του οικοπέδου του συνεταιρισμού ΠΑΣΙΟΥ στον Κύριλλο.
Τα έργα ΕΡΓΟΣΕ και ΠΑΘΕ επιβάρυναν τον Κύριλλο με μεταφορά επιπλέον υδάτων ιδιαίτερα αυτά της περιοχής του οικισμού ΠΑΣΙΟΥ.
Φοβάμαι ότι ο Κύριλλος θα μας απασχολήσει και στο μέλλον με τρόπο που δεν έχω τολμήσει ακόμα να αναφέρω, αν λάβουμε υπόψη μας ότι Βόρεια του Νέου Δημοτικού Κοιμητηρίου έχουν υψωθεί δύο φράγματα ύψους 10,00 μ. τουλάχιστον που είναι οι κλάδοι του κόμβου της ΠΑΘΕ και τα παράπλευρα διόδια.
Τα νερά του Κύριλλου Ποταμού πέρασαν από έναν κιβωτοειδή οχετό διαστάσεων 4,00*4,00 δηλαδή 16,00 τ.μ. διατομής και συνολικού μήκους 210,000 μ. σε δύο τμήματα 70,00 μ και 140,0 μ. περίπου (με ένα υδραυλικό φαινόμενο ) και πλημμύρισαν το Κιάτο. Τι θα συνέβαινε όμως αν από κακή τύχη δύο κορμοί από τα παρασυρμένα δένδρα μαζί με κάποια από τα κομμάτια των τσιμέντινων μπάζων έφραζαν τον οχετό!!
4.Τα δύο απαράδεκτα γεφυράκια στον Κύριλλο στο Παραλιακό τμήμα της πόλης ( Ένα παλιό και ένα ολοκαίνουργο) και η αλλοίωση της διατομής στη γέφυρα στον Ποταμό Ελισσώνα στη Παλιά Φιλαρμονική.
Εργα που είναι αποκλειστικής ευθύνης της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Για το τελευταίο μάλιστα στην οδό Ποσειδώνος όταν κάτοικοι της περιοχής διαμαρτυρήθηκαν ότι θα τους πνίξει (γιατί κάτι γνώριζαν) και απαιτούσαν να κατεδαφιστεί και αυτό στην οδό Δερβενακίων και να εγκιβωτιστεί ο Κύριλλος όπως είναι Νότια της ΠΕΟ Λοιδορήθηκαν από εκπροσώπους της αυτοδιοίκησης. Μάλιστα κάποιοι καμάρωναν στο διαδίκτυο για το σπουδαίο έργο που έκαναν αλλά ο Κύριλλος έκανε αυτό που ήξερε πάντοτε, παρότι οι ανόητοι νόμιζαν ότι θα τον νικήσουν.
5.Τα μπάζα και σκουπίδια που για χρόνια τοποθετούμε όλοι μας (Πολίτες και θεσμικοί φορείς) στα ποτάμια και η φύση μας τα επιστρέφει με εκκωφαντικό τρόπο !!
Κατά την εκτέλεση των χωματουργικών εργασιών για την κατασκευή των έργων της ΕΡΓΟΣΕ και της ΠΑΘΕ προέκυψαν απίστευτες ποσότητες προιόντων εκσκαφής (φυτικές γαίες και ακατάλληλα για τα επιχώματα των έργων) τα οποία διαχειρίστηκαν
οι εμπλεκόμενοι με απαράδεκτο τρόπο. Η συνηθέστερη κατάληξή τους ήταν τα πρανή στις λεκάνες απορροής του Ελισσώνα και Κύριλλου Ποταμού που όπως ήσαν χαλαρά παρασύρθηκαν εύκολα από την βροχή και επιβάρυναν υπερβολικά τον όγκο των φερτών.
6.Η δραματική αλλαγή στη χρήση της γής.
Μεγάλες επιφάνειες γης που ήσαν γεωργικές έχουν αλλάξει χρήση. Από φυσικοί αποδέκτες των ομβρίων και εμπλουτισμού του υδροφόρου ορίζοντα έγιναν τροφοδότες των ποταμών.
Είναι χαρακτηριστικό το μέγεθος της ζώνης που κατέλαβαν τα έργα της ΕΡΓΟΣΕ και της ΠΑΘΕ (8000,00 μ. μήκους *100,00 μ. πλάτους περίπου =800000,00 τ.μ.) που από αρδευόμενη αγροτική γη έγινε αδιαπέρατη επιφάνεια συλλογής ομβρίων.
Ενδεικτική είναι και η αλλαγή στην περιοχή του ΠΑΣΙΟΥ που είχε έντονη οικοδομική δραστηριότητα καθώς και της Αρκούδας με την κατασκευή διαφόρων επιχειρήσεων που στην πλειονότητά τους δεν έχουν αφήσει ούτε ένα μέτρο επιφάνειας για φύτευση και παροχέτευση των ομβρίων.
7. Η αλλαγή σε πολλές καθημερινές δραστηριότητές μας που η κάθε μια φαίνεται ασήμαντη αλλά όλες μαζί επηρεάζουν σημαντικά τα πλημμυρικά φαινόμενα.
Αρκεί να φανταστούμε μερικές από αυτές:
α) τις αυλές των σπιτιών μας που στρώσαμε με τσιμέντο ενώ παλιότερα είχαμε δένδρα και κήπους που ποτίζονταν με την βροχή ενώ τώρα στέλνουμε με υδρορροές τα νερά γρήγορα στους δρόμους
β)Τους αγρότες που παλιά πότιζαν με κατακλυσμό και κάθε χωράφι είχε χωμάτινα φράγματα (αναχώματα) που εμπόδιζαν τα νερά να φύγουν. 20 εκατοστά βροχής δημιουργούν πλημμύρα σήμερα παλιά ήταν ένα καλό πότισμα. Πόσο δύσκολο είναι άραγε να δημιουργήσουμε ξανά πολλά από αυτά και ας αρδεύουμε με τεχνική βροχή.
γ)Με την ένταση της μηχανικής καλλιέργειας οργώνουμε την γη πολύ περισσότερο και κάθετα στις ισουψείς και δημιουργούμε έτσι υλικό που παρασύρεται εύκολα. Αν αλλάξουμε της καλλιεργητικές συνήθειές μας έχουμε υπολογίσει τι μεγάλες ποσότητες χώματος πλούσιου σε θρεπτικά στοιχεία θα εξασφαλίζαμε στις καλλιέργειες ενώ τώρα είναι στη θάλασσα;
δ)Αν φυτεύαμε τα πρανή οργανωμένα με δασικά είδη που καταστράφηκαν από τις πυρκαγιές ( με κορυφαία εκείνη του 2000 ) πόσο νερό βροχής θα έμενε πίσω στη γη και τι δροσιά θα είχαμε τα βράδια το καλοκαίρι;
ε)Αν στη σκέψη μας σε κάθε δράση μας έχουμε σκοπό πώς να συγκρατήσουμε τα νερά πίσω στη γη και όχι να τα διώξουμε γρήγορα στη θάλασσα θα μπορούμε να κάνουμε καθημερινά μικρά και μεγάλα πράγματα που θα μας προστατεύουν από τις πλημμύρες και θα εξασφαλίζουμε νερό που όπως φαίνεται στο μέλλον θα μας λείπει περισσότερο. Από προσωπική εμπειρία απερίφραστα λέω ότι όχι μόνο αξίζει τον κόπο αλλά σύντομα μπορεί να είναι επιβεβλημένο.
Τι πρέπει να γίνει τώρα:
1.Αμεσα να αποκατασταθούν οι βλάβες στις υποδομές
2.Να απομακρυνθούν τα μπάζα και οι φερτές ύλες από την πόλη και τους ποταμούς ιδιαίτερα στις γέφυρες.
3.Να κατεδαφιστούν τα δύο γεφυράκια στον Κύριλλο και προσωρινά να γίνει διαμόρφωση ανοικτής διάβασης οχημάτων και πεζών.
4.Να υπερυψωθεί ο εγκιβωτισμός του Ελισσώνα στην παλιά φιλαρμονική
5.Η Αυτοδιοίκηση πρέπει να αξιοποιήσει συνολικά το επιστημονικό προσωπικό της περιοχής μας χωρίς σκοπιμότητες και κουτοπονηριές για την αντιμετώπιση των προβλημάτων χωρίς να τα κρύβει κάτω από το χαλί ή τις λάσπες.
6.Να εκπονηθεί σχέδιο αντιπλημμυρικής προστασίας για το Δήμο.
Κιάτο 20/10/2018